Internet skraćenice i pojmovi N - W A - D ( link za pdf )
E
e-mail
Elektronska pošta, proces slanja, primanja i memorisanja poruka
u digitalnom obliku, preko telekomunikacijskih uređaja. Ovim
servisom se izvodi pismena komunikacija ljudi sa različitim
tipovima računara i sa različitim operativnim sistemima. E-mail
omogućava komunikaciju jedne osobe sa drugom, ili jedne osobe sa
više drugih primalaca poruka. I pošiljalac i primalac imaju
svoju e-mail adresu. Ona počinje korisničkim imenom. Zatim
slijedi znak @ (kod, pri, majmunsko A, ludo A, engl. "at") i na
kraju ime domena. Ne treba mešati e-mail adresu i URL adresu
koja je web adresa i uvek počinje sa http://...
ethernet
Popularni, način povezivanja različitih tipova računara u
lokalnu mrežu standardnim kablom. Ethernet je razvila firma
"Xerox" i on može prenositi do deset miliona bita u sekundi (10
Mbs) sada su te brzine i do !1Gbs. Loša strana ovakvog
povezivanja je što prekid u glavnom kablu može zaustaviti
saobraćaj u velikim delovima mreže.
extranet
Proširenje unutrašnje mreže jedne firme (intraneta) preko
Interneta na drugu manju, zatvorenu mrežu. Prvobitno se ovaj
termin odnosio na sve delove jedne posebne mreže, koji se nalaze
iza "vatrenog zida" (firewall) i kojima se pristupa preko
Interneta.
F
flame
Plamen. Ljutito, žestoko, pa i uvredljivo pismo u elektronskoj
pošti, npr. kao komentar na neki objavljeni članak. Ako se počnu
razmenjivati elektronska pisma takvog sadržaja između dvije ili
više osoba, nastaje plameni rat (flame war).
frames
Okviri su tehnika kojom se koriste kreatori web stranica kada
žele sadržaj ekrana podeliti na više manjih prozora. Svaki taj
manji prozor se naziva okvir(frame) i ponaša se kao posebna
stranica. Prednost ovakvog dizajniranja je u tome što se jedan
okvir može pregledati (scroll), dok za to vreme sadržaj drugih
okvira miruje. Nedostatak je što neki web browseri ne podržavaju
okvire.
frame relay
Širokopojasni (56 Kbps do 1,5 Mbps) standard, namijenjen za
prenos podataka, a zasnovan na paketskoj komutaciji.
freeware
Softver na kojem postoje autorska prava ali je dozvoljeno
njegovo besplatno korišćenje i kopiranje.(Vidi shareware).
FAQ
Uobičajena skraćenica za izraz Frequently Asked Questions (Često
Postavljana Pitanja). To je deo sadržaja neke web strane, gdje
se nalazi skup pitanja i odgovora koja posetioci često
postavljaju.
firewall
Posebno napravljena softverska i (ili) hardverska prepreka koja
se postavlja između lokalne mreže (npr. LAN u jednoj firmi) i
Interneta. Njena namena je da zaštiti manju mrežu od upada
hakera i drugih neautorizovanih "korisnika". Provereni podaci
prolaze kroz ovaj "vatreni zid" u lokalnu mrežu, a sve ostale
"zid" ne propušta.
FTP
(File Transfer Protocol). Protokol (skup standarda) za prenos
datoteka između lokalnog i udaljenog računara, preko Interneta.
Kreatori web stranica svoje radove prenose na server najčešće
FTP programom.
G
GIF
(Graphical Interchange Format). Bitmapirani format grafičkih
datoteka, koji je razvila firma "CompuServe". Često se koristi u
kreiranju web stranica. Datoteke u ovom formatu imaju u svom
nazivu nastavak .gif, relativno su male i brzo se učitavaju. U
ovom formatu prave se datoteke u kojima su crteži, umetnički
posteri i sve slike sa jasnom granicom među obojenim površinama.
Specijalni oblici gif formata su: Animated GIF, Interlaced GIF i
Transparent GIF.
H
hacker
U početku, ovaj termin se odnosio na dobrog poznavaoca računara,
dizajnera, programera ili inženjera, koji je pravio izvanredne
programe, više uživajući u praksi nego u teoriji. Danas se tim
terminom označava osoba koja neovlašćeno upada u tuđi sistem
radi preuzimanja, izmjene ili uništenja podataka u njemu.
Hertz, Hz
Jedinica mjere za frekvenciju. Jedan Hz ima periodičnu promenu
kod koje se jedan celi ciklus izvrši za jednu sekundu. U Evropi
je standard za struju 50 Hz, što znači da električna struja
napravi 50 ciklusa u svakoj sekundi. U praksi se koriste i veće
jedinice od osnovne: KHz, MHz i GHz. Ova jedinica je nazvana
prema nemačkom naučniku Hajnrihu Hercu (Heinrich Hertz,
1857-1894), koji je otkrio i proučavao elektromagnetne polja.
hex, hexadecimal
Sistem brojanja koji, za razliku od nama uobičajenog,
decimalnog, ima osnovu 16. U tom sistemu cifre su od 0 do 9, a
zatim od A do F. Jednim bajtom se mogu predstaviti
heksadecimalni brojevi od 00 do FF. Heksadecimalno označavanje
brojeva često se primjenjuje u programiranju, npr. kod kodiranja
boja za web stranice u RGB (red/green/blue) sistemu. Da bi se
razlikovali od decimalnih brojeva, heksadecimalnim brojevima se
dodaje sufiks "h", npr. 35h, A2h, FBh itd.).
home page
Prva, glavna ili ulazna stranica web sajta, ona koja se otvori
kada u pretraživaču izaberete adresu. Na toj stranici se obično
nalazi i sadržaj cijelog sajta i linkovi na druge strane.
HTML
(HyperText Markup Language). Sistem kodiranja, skup kodova koji
se koristi za pravljenje i definisanje izgleda i funkcija web
stranica. U ovom jeziku koriste se tagovi. To su oznake,
postavljene u zagradama uz tekst, namenjene za kontrolu
pozicioniranja i pravljenje lista, linkova, strukture, tabela,
okvira... Njih prihvata web browser i interpretirajući ih, na
ekranu prikazuje stranicu. HTML datoteke imaju ekstenziju .html
ili .
http
(HyperText Transfer Protocol). Protokol za prenos hiperteksta.
To je osnovni protokol, kojim se prenosi komanda serveru i kaže
mu se koju stranu da pošalje klijentu. Adresiranje te strane
počinje sa "http://", a zatim slijedi ime domena ili IP adresa.
hub
Centralna jedinica sa više priključaka (portova) u kojoj se
spaja grupa računara na lokalnu mrežu. Obično se primjenjuje u
zvezdastoj konfiguraciji. Postoje aktivne i pasivne hub
jedinice.
hyperlink
Tekst ili grafika na web strani koji, kad se aktiviraju (obično
pritiskom na desni klik miša), izazivaju skok na drugu stranu
ili na drugi deo iste strane. Hiperlinkovi se obično pojavljuju
kao podvučeni tekst drugačije boje.
hypermedia
Tehnologija koja omogućava efikasnu sistemsku integraciju dva
ili više različitih tipova medija kao što su: tekst, zvuk,
grafika i film…
hypertext
Poseban način prikazivanja teksta u kojem se klikom mišem na
neke reči prelazi na drugu reč, stranu, poglavlje...
I
Internet
Najveća svjetska mreža računara koju čine sve manje mreže
zajedno. Internet omogućuje milionima ljudi (i poslovnih
organizacija), širom sveta, da međusobno komuniciraju i dele
informacije. Dostupan je svakome ko ima računar, odgovarajući
softver, modem i telefonsku liniju. Zasnovan je na TCP/IP
protokolu. Kada se piše malim slovom, reč "internet" označava
manju lokalnu mrežu računara sa zajedničkim komunikacijskim
protokolom.
Intranet
Privatna, zatvorena, poslovna mreža računara sa istim (TCP/IP)
komunikacijskim protokolom. Uobičajeno je da je, uz odgovarajuće
sigurnosne mehanizme, povezana sa "spoljnim svijetom" -
Internetom.
IP
(Internet Protocol). Internet protokol je skup pravila kojima se
uređuje prenos podataka i paketa na Internetu.
IP address
IP adresa, 32-bitna adresa koja se dodjeljuje svakom računaru na
Internetu. Sastoji se od 4 broja, između 0 i 255, koji su
odvojeni tačkom, npr. 147.91.22.114
IRC
(Internet Relay Chat). Internet protokol koji omogućuje
korisnicima iz celog sveta da se susreću i "četuju" u realnom
vremenu, unoseći tekst preko tastature računara.
ISDN
(Integrated Services Digital Network). Potpuno digitalna
tehnologija povezivanja na Internet, kojom se preko postojećih
telefonskih linija omogućava prenos podataka, govora i video
signala brzinom do 128 Kbps.
ISP
(Internet Service Provider). Organizacija koja omogućava
korisnicima pristup Internetu.
J
Java
Programski jezik, sličan C++ jeziku, koji je razvila firma "Sun
Microsystems". Svi računari na Internetu, nezavisno od
operativnog sistema, mogu izvršavati programe napisane u ovom
programskom jeziku. Mali Java programi, apleti, obogaćuju web
stranice animacijama, kalkulacijama, različitim efektima i
mogućnostima interaktivnog rada.
JavaScript
Jednostavan skriptni jezik. Razvila ga je firma "Netscape
Communications", da bi bio ugrađivan u HTML dokumente radi
povećanja dinamike na web stranicama.
JPEG
(Joint Photographic Experts Group). Veoma čest format grafičkih
sadržaja na web stranicama. Za razliku od GIF datoteka, koje
mogu prikazivati do 256 boja, JPEG datoteke mogu prikazati na
jednoj slici i do 16 miliona boja. Veličina ovakve .jpeg ili
.jpg datoteke može se smanjivati redukcijom detalja na slici.
L
LAN
(Local Area Network). Lokalna mreža računara, tipična za manje
udaljenosti ili za poslovne zgrade.
link
Istaknuti tekst, dugme, grafički ili neki drugi objekat na web
stranici, koji korisnici aktiviraju klikom miša radi prelaska na
drugi deo strane, na drugu stranu ili bilo koji drugi sadržaj na
Internetu.
linux
Besplatan, Unix-kompatibilan, 32-bitni operativni sistem,
namenjen za rad na računarima, koji je 1991. godine razvio Linus
Torvalds na helsinškom univerzitetu u Finskoj.
M
metafile
Grafički format u kojem su kombinovane karakteristike
bitmapirane i vektorske grafike. Metafajlovi su CGM, Corel Draw
CDR datoteke, encapsulated Postscript EPS datoteke, Adobe
Illustrator, Word Perfect Graphics WPG datoteke, PICT i RTF.
meta tag
HTML tag u zaglavlju web strane koji sadrži neke informacije u
vezi s tom stranicom. Može ih biti i više, a svaki sa različitim
sadržajem. Primer: Meta tag se često koristi uz sledeće oznake:
description, keywords, date, i copyright...
MIDI
(Musical Instrument Digital Interface). Digitalni interfejs
muzičkih instrumenata. To je standardni format koji predstavlja
kvalitetnu digitalnu formu zvuka muzičkih instrumenata. MIDI
datoteka ima ekstenziju MID i može se postaviti kao muzička
pratnja uz web stranu.
modem
Skraćenica od MOdulator/DEModulator. Uređaj koji omogućava
komunikaciju između dva udaljena računara preko standardne
telefonske linije. Odlazni signal iz računara u modemu se
pretvara iz digitalnog oblika u analogni, a dolazni iz analognog
u digitalni. Modem može biti u računaru (interni) ili izdvojen
kao posebna jedinica pored računara (eksterni).
multimedia
Sposobnost računara da primjenom dva ili više različitih medija
realizuje prezentacije ili analize. Primer su edukativni
sadržaji ili enciklopedije na Internetu. Tu se kombinuje tekst,
zvuk, animacije, pa i inserti iz filmova.